Met Platform JEI (Joods Erfgoed en Identiteit) verkent JMW samen met jou steeds een ander deel van het Joodse erfgoed in Nederland. Voor 2024 staan er verschillende cursussen op het programma. In het najaar doen we Utrecht en Noord-Holland aan, op zondag 20 oktober (Amersfoort), 3 november (Alkmaar) en 1 december (Utrecht). Wij nemen je mee in de nog tastbare geschiedenis van deze kehilles (Joodse gemeenten).
JMW organiseert dit programma om het Joodse erfgoed én de Joodse identiteit te versterken in de mediene, de Joodse gemeenschap in Nederland buiten Amsterdam. Met de cursus Joods Erfgoed en Identiteit willen we bruggen slaan tussen het verleden en het heden. De driedaagse cursus leert je het Joodse erfgoed beter te begrijpen en verantwoorde beslissingen te nemen voor de toekomst.
Programma
Amersfoort (20 oktober)
De eerste dag van de cursus bezoeken wij de historische stad Amersfoort. Amersfoort kent één van de oudste Joodse begraafplaatsen van Nederland. De synagoge is in 1727 ingewijd en is nog altijd in gebruik. Hier zal een inleiding worden verzorgd over Platform JEI, met bijzondere aandacht voor het Joodse erfgoed in de provincies Utrecht en Noord-Holland. We bezichtigen de synagoge en sluiten af met een stadswandeling langs resten van Joods leven in Amersfoort, waaronder een Askenazische en een oudere Sefardische begraafplaats en het woonhuis van tabakshandelaar Benjamin Cohen.
Alkmaar (3 november)
Ook Alkmaar heeft een lange Joodse historie, die teruggaat tot circa 1600. We zijn te gast in de synagoge, die in 2011 weer in gebruik is genomen en tegenwoordig onderdak biedt aan de Liberaal Joodse Gemeente (LJG). Tentoonstellingsmaker Willy van der Schuit zal ons vertellen hoe het erfgoed op een betekenisvolle manier bewaard kan blijven met respect voor de Joodse eigenheid. We bezichtigen de synagoge met een mikwe. Aansluitend maken we een stadswandeling door Alkmaar.
Utrecht (1 december)
De stad Utrecht heeft veel bijzondere Joodse plekken. We beginnen in de monumentale synagoge van de NIG, ontworpen door Harry Elte, die tevens de bekende Obrechtsynagoge in Amsterdam heeft gebouwd. Hier houden we een groepsgesprek hoe we kunnen bijdragen aan een beter beheer van het Joodse erfgoed in Noord-Holland en Utrecht. Even verderop huist de LJG sinds enkele jaren in het voormalige Joodse weeshuis. De inpandige synagoge heeft een fraaie plafondschildering. We sluiten weer af met een stadswandeling.
Wat is Platform JEI?
JMW is in het voorjaar van 2023 een nieuwe cursus gestart rondom Joods Erfgoed en Identiteit (JEI), onder de naam Platform JEI. Hieronder vind je onder meer achtergrondinformatie over de cursusreeksen, zien we projectleider Daniël Metz aan het woord én vind je een fotoreportage van de cursusreeks in Gelderland en Overijssel (2023) en Coevorden, Leeuwarden en Groningen (2024).
Bekijk de video
In deze video wordt toegelicht waar Platform JEI voor staat. De video geeft uitleg over de eerste cursus die in 2023 is gehouden in Oost-Nederland.
Beluister de podcast
De wortels van het Joodse erfgoed
Het Joodse leven was voor de oorlog geworteld tot in de kleinste dorpen. Daaraan herinneren honderden synagogen en begraafplaatsen, maar ook woonhuizen, winkels en fabrieken. Deze stenen restanten kunnen helpen binding te voelen met de Nederlandse Joodse cultuur en geschiedenis en daar betekenis aan te geven.
“Met de cursus Platform JEI willen we een brug slaan tussen het verleden en het heden en mensen verbinden door middel van Joods erfgoed. We hopen dat mensen hiermee hun Joodse identiteit kunnen ontwikkelen of versterken en dat het erfgoed wordt behouden voor toekomstige generaties”, aldus Daniël Metz, projectleider Platform JEI.
Belang
Het gebouwd erfgoed in de Mediene laat de hoge mate van integratie zien van Joods leven in de Nederlandse samenleving. Door deze plekken in ere te houden wordt het historisch besef onder Joden en niet-Joden bevorderd. Het maakt ook de verscheidenheid aan regionale gebruiken en bouwstijlen zichtbaar met de daarbij horende verhalen. Platform JEI wil een breed netwerk bieden van betrokken en geïnteresseerde personen met hart voor het Joodse erfgoed.
Fotoreportages
Regio Noord-Nederland, 2024
In het voorjaar van 2024 werd de driedaagse cursus van Platform JEI gehouden in Noord-Nederland. We bezochten eerst de synagoge van Coevorden in Drenthe, die sinds enige jaren is ingericht als museum. De tweede dag was in Leeuwarden (Friesland) in de Joodse school. Schrijver Auke Zeldenrust verzorgde een fantastische stadswandeling, waarbij we de oude en de nieuwe synagoge van de stad bezochten. De laatste cursusdag was in de grote synagoge van de stad Groningen. Het gebouw is nog in gebruik als gebedshuis, maar huisvest ook een museum. De afsluitende stadswandeling gaf een mooi beeld van het vooroorlogse Joodse leven in de stad.
Gelderland / Overijssel, 2023
Zondag 2 juli 2023 was de afsluitende excursie van de eerste driedaagse cursus van Platform JEI. Een groep van 20 personen was mee op pad naar Deventer waar twee voormalige synagogen werden bezocht. Vervolgens is in de synagoge van Lochem een groepsgesprek gevoerd over de bescherming van Joods erfgoed in de regio. Ter afsluiting kregen we een uitgebreide rondleiding over het terrein van het Apeldoornsche Bosch, een vooruitstrevende Joodse psychiatrische inrichting. Dit smaakte naar meer inspirerende ontmoetingen met Joods erfgoed. In oktober 2023 volgde een dergelijke cursus in de provincie Zuid-Holland, en in 2024 in het Noorden van Nederland.
