Inzage dossiers

NB. Omdat de Jokos-dossiers worden gedigitaliseerd is inzage tot eind 2026 niet tot beperkt mogelijk. Op onze website zal worden vermeld wanneer dit proces afgerond is.

Wat zijn Jokos-dossiers?
Deze Jokos dossiers zijn opgebouwd vanaf 1958. Overlevenden of nabestaanden konden een claim indienen bij de Bondsrepubliek Duitsland. In de Tweede Wereldoorlog werden de inboedels van gedeporteerde Joden systematisch in beslag genomen en kort daarna naar Duitsland vervoerd. De Jokos claim betrof een schadevergoeding voor deze geroofde inboedels.

Stichting Jokos heeft zich hard gemaakt voor het vergoeden van de geroofde inboedels. De afwikkeling hiervan werd uitgevoerd door de Nederlandse overheid. Jokos was een samenwerkingsverband van een aantal Joodse organisaties:  Stichting Joods Maatschappelijk Werk, Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap, Portugees-Israëlietische Gemeente,  Liberaal Joodse Gemeente en Stichting Schadeloosstelling Joodse Oorlogsslachtoffers in Nederland.

Wat zit er in een Jokos-dossier?
De Jokos-dossiers bevatten geen persoonlijke documenten, zoals foto’s of brieven. De dossiers bevatten alleen aanvraagformulieren, berekeningsformulieren, verklaringen van erfrecht en dergelijke. Vooral de verklaringen van erfrecht kunnen interessant zijn als je op zoek bent naar je familiegeschiedenis.

In een aantal gevallen zit er ook een inventarislijst in het dossier. Deze lijst werd opgesteld door de bezetters, in samenwerking met de Nederlandse politie, tijdens het leeghalen van de woningen. In veel dossiers ontbreken deze lijsten.

Waar zijn de Jokos-dossiers?
Het Jokos-archief zijn eigendom van JMW, maar worden bewaard in het Stadsarchief van Amsterdam.
Op de website van Joods monument, voor de meer dan 102.000 vermoorde Nederlandse Joden tijdens de Holocaust, wordt vaak een melding gedaan dat een Jokos-dossier aanwezig is voor een bepaald adres. Per adres gaat het om één mogelijke schadeclaim.

De gegevens bij het Joods Monument blijken helaas niet altijd te kloppen waardoor soms geen dossier aanwezig is, in tegenstelling tot de vermelding.

Heb ik recht tot inzage?
Familie tot in de vijfde graad heeft recht op inzage. Behoor je daartoe? Download dan het onderstaande formulier en mail het naar het omwsecretariaat@joodswelzijn.nl of stuur het per post.

Na de oorlog kwamen minderjarige wezen, die de kampen of onderduik overleefd hadden, vaak onder voogdij van de Joodse kinderbeschermingsinstelling: Le-Ezrath-Ha-Jeled (Hebreeuws voor Het Kind ter Hulpe).
De sociale dossiers die over hen werden opgebouwd zijn bewaard gebleven. Deze instelling is in de jaren 80 met JMW gefuseerd, waardoor de dossiers eigendom van JMW zijn geworden.

Ik wil inzage in mijn le Ezrath-Ha-Jeled dossier
Als het dossier over jou gaat heb je recht op inzage. Ook kan jij een persoon schriftelijk toestemming geven om jou dossier in te zien. Neem contact op met het spreekuur van JMW voor meer info of een verzoek om inzage.

Wat is LIRO?
LIRO is een afkorting van de Lippmann-Rosenthal bank. Deze bank was een tijdens de oorlog door de Duitsers ingestelde roofbank. De Joods klinkende naam van de bank was bewust gekozen als dekmantel. De Joden werden verplicht al hun geld en waardevolle spullen in te leveren bij deze bank. Dat werd op archiefkaartjes geadministreerd. Deze kaartjes werden na de oorlog gebruikt voor schadeclaims bij de Duitse regering.
De dossiers die rondom deze claims zijn opgebouwd zijn vernietigd en daarmee ook de meeste LIRO-kaarten. De ongeveer 3.100 kaarten waarop geen claim kon worden gebaseerd zijn apart gehouden. Deze zijn in het gebouw van het Agentschap van het Ministerie van Financiën in de vergetelheid geraakt en daar in 1997 onbeheerd aangetroffen.

Waar zijn de LIRO-kaarten nu?
Deze kaarten worden bewaard in het Nationaal Archief. Voor inzage moet toestemming worden gevraagd bij het Nationaal Archief.

Ik wil inzage in LIRO-kaarten
Stuur een e-mail naar: info@nationaalarchief.nl
Of een brief naar: Nationaal Archief,  afd. Onderzoek, Postbus 90520, 2509 LM Den Haag
Vermeld in je aanvraag het verzoek, je naam, geboortedatum en adres.

Wat is het OPK-dossier?
Om na de oorlog de voogdij te regelen voor de Joodse oorlogswezen werd de commissie OPK opgericht. Deze overheidscommissie moest zich buigen over de voogdijtoewijzing. Er is veel strijd gevoerd rondom de oorlogswezen. Deze OPK-dossiers zijn bewaard gebleven.

Waar zijn de OPK- dossiers nu?
De dossiers zijn eigendom van de overheid en bevinden zich nu in het Noord-Hollands Archief.

Wie mag het OPK-dossier inzien?
Het recht op inzage geldt alleen voor de persoon die het betreft. Of nabestaanden en onderzoekers inzage krijgen wordt beoordeeld door het Noord-Hollands Archief.

Hoe vraag ik mijn OPK-dossier op?
Wil je je OPK-dossier opvragen, dat kan via je hulpverlener bij JMW, of rechtstreeks bij het Noord-Hollands Archief.