Echo’s van de oorlog

Marianne Fuchs – 

Het haalt het beste en het slechtste in de mens naar boven

Onderduik, Westerbork, hongerwinter, hamsteren, lege straten, controles – de echo’s van de oorlog doen zich gelden voor veel Joodse ouderen tijdens de corona-crisis. Of het nu de overlevenden zijn of hun kinderen, voor velen worden herinneringen opgerakeld. Hoewel er ook dankbaarheid is dat de situatie nu toch echt wel anders is. Socioloog en schrijver Herman Vuijsje had er onlangs een stuk over in het NRC. En de Benjamin belde met een aantal mensen om de stemming te peilen. 

Alleenwonende weduwnaar, 86
Je denkt aan de oorlog. Ik heb een half jaar in Westerbork opgesloten gezeten dus ik weet wat dat betekent. Tegelijkertijd denk ik, de situatie valt wel mee. Ik moet niet zeuren. Ik zit rustig thuis, ik kan rondlopen, het komt wel goed. En als er dan nog aardige mensen bellen zoals jij…
Vervolgens gaat het gesprek over de politieke situatie in Amerika en geeft hij zijn mening over Trump.

Ik weet nu dat er geen oorlog is, die tijd is voorbij, maar eigenlijk wil ik er niet over spreken.

Alleenwonende vrouw, 97
Ik denk aan de tijd voor de hongerwinter met dat hamsteren. Ik had een vals persoonsbewijs en stond uren in de rij voor één ei. Ik weet nu dat er geen oorlog is, die tijd is voorbij, maar eigenlijk wil ik er niet over spreken.
Ben nu een kast aan het schoonmaken, die ik 15 jaar niet heb schoongemaakt en doe een paar keer per dag oefeningen op de hometrainer, want ik heb veel last van mijn heup.

Alleenwonende vrouw, 70
Nu zie je dezelfde verschijnselen als in de oorlog. Het haalt het beste en het slechtste in de mens naar boven. Mooie initiatieven, en criminelen maken misbruik van de crisis.

Getrouwde man, 75 jaar
Opeens moest ik denken aan een verhaal uit mijn jeugd. Mijn moeder vertelde me vaak over haar kinderjaren in Polen. Haar oudtante woonde bij haar in huis; ze had de Spaanse Griep gehad en er een neurologische afwijking aan haar been aan over gehouden. Mijn moeder vertelde me dat ze vaak met haar tante ging lopen en na 500 meter ging haar been trillen en moesten ze gauw naar huis.

Direct bij het uitbreken van de pandemie bekroop mij een oorlogsgevoel.

Alleenwonende vrouw, 64 jaar
Mijn moeder zweeg haar hele leven over haar onderduiktijd. Nu denk ik, wat jammer dat ze niet meer leeft. Ik had haar zo graag willen zeggen: “ ik kan me goed  voorstellen wat de onderduik voor je heeft betekend.

Alleenwonende vrouw 64 jaar
Direct bij het uitbreken van de pandemie bekroop mij een oorlogsgevoel.
Ten eerste zag het er naar uit dat ik in mijn vrijheid beperkt zou worden (verplicht thuis moeten blijven).Ook de lege schappen bij de supermarkt vond ik angstaanjagend.