Salo Muller is vrijdag 11 september benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau voor zijn jarenlange inzet voor compensatie voor de rol van de NS in het transporteren van Joden tijdens de Holocaust. In het zomernummer 2020 van de Benjamin, thema Helden, schitterde Muller in de rubriek Mijn Leven:
Salo Muller, 84 jaar geboren en woonachtig in Amsterdam, getrouwd, twee kinderen, vijf kleinkinderen, voormalig fysiotherapeut van Ajax, vervulde een heldenrol bij het verkrijgen van compensatie van de NS.
Door Jolan Toff, foto’s via Salo Muller
Leven
Na de oorlog had ik astma en ging ik als kind van tien jaar naar Zwitserland om aan te sterken. Eind 1946 kwam ik weer in Amsterdam terug en in 1947 hoorde ik dat mijn ouders in Auschwitz waren vermoord. Een tante en een oom hebben mij opgevoed. Ik ging naar de Dongeschool en daarna naar het Amsterdams Lyceum maar na de derde klas had ik geen zin meer.
Ik wilde van het leven genieten. Na korte tijd in een houthandel te hebben gewerkt ben ik de opleiding heilgymnastiek, massage en fysiotherapie gaan doen. Ik wilde eigenlijk dokter worden omdat ik zelf zo ziek ben geweest, maar als fysiotherapeut ben je ook eigenlijk ook een soort dokter. In 1961 heb ik mijn vrouw leren kennen. Zij had dezelfde oorlogsachtergrond als ik. Haar ouders zijn in Sobibor vermoord. Via mijn massageleraar ben ik bij Ajax terecht gekomen. Dat vond ik geweldig. Je bent een praatpaal en dat is mij op het lijf geschreven. Ik stond bekend om mijn sprints naar geblesseerde spelers. Soms namen de spelers je daarmee in de maling. Dan lagen ze te kronkelen aan de andere kant van het veld. Als ik dan bij ze kwam zeiden ze, op een manier zodat niemand het kon horen: “Ik heb helemaal niets”. Dan hadden ze lol dat ik voor niets dat hele stuk had gerend. Ik had altijd een goede band met de scheidsrechter.
Vóór de wedstrijd ging ik even de kleedkamer in en zei ik, let op dat ze Piet Keizer straks niet te hard aanpakken of Johan Cruijff of Sjaak Swart. Tegenwoordig kan dat niet meer. Ik heb dat allemaal beschreven in het boek “Mijn Ajax jaren”. In 1972 ben ik mijn eigen praktijk begonnen. Ik had veel patiënten met een oorlogsachtergrond, ze hoefden mij niets uit te leggen. Ook als mensen uitbehandeld waren, belde ik ze geregeld op. Bijvoorbeeld op 4 mei om te vragen hoe het met ze was. Op mijn zestigste heb ik mijn praktijk verkocht en ben nog één dag in de week blijven werken.
Ik ben toen veel gaan lezen en realiseerde mij de houding van de Nederlandse Spoorwegen in de oorlog. Vier jaar geleden heb ik ze voor het eerst benaderd. De Joden moesten in feite hun eigen treinkaartje op weg naar de vernietiging betalen. Deze betaling kwam uit geroofd Joods geld. Na elk transport stuurde de NS een rekening naar de Duitsers. In eerste instantie gaven de spoorwegen een nietszeggend antwoord als: “We hebben al een monument gemaakt”, en dat soort dingen. Ik heb toen contact gezocht met de presidentdirecteur, Roger van Boxtel, die als commissaris ook een Ajax-achtergrond had. Uiteindelijk heeft dat tot resultaat geleid. De mensen die op transport zijn gesteld, en als ze niet meer leven hun kinderen, komen in aanmerking voor een tegemoetkoming. Ik heb hier heel veel positieve reacties op gekregen en heb dit allemaal vastgelegd in een boek “Mijn gevecht met de NS” dat in augustus uitkomt. Dit alles vloeit voort uit een enorme haat die ik heb gehad. Ik moest wraak nemen. Dit kan je nog beter begrijpen als je mijn boek “de Familiefoto” leest. Dat gaat over een foto met veertig familieleden, waar na de oorlog niemand meer van over was.
Mooiste herinnering
Mijn bruiloft en de geboorte van mijn twee kinderen.
Sport
Vanaf de eerste keer dat ik bij Ajax kwam, was ik Ajacied. Ik heb ook veel belangstelling voor andere sporten. Dat komt omdat ik sportlieden als Erica Terpstra, Enith Brigitha en Ard Schenk heb behandeld.
Je praat met ze en vanzelfsprekend wordt dan je belangstelling gewekt. Ik heb overigens ook niet-atleten in mijn praktijk gehad zoals veel leden van het Concertgebouworkest en balletdansers. Wim Sonneveld adviseerde mij om in de wachtkamer van mijn praktijk een soort receptieboek neer te leggen. Daarin hebben inderdaad een heleboel mensen wat opgeschreven.
Joods
Dat ben je vanaf je geboorte. Ik ben bewust Joods, niet orthodox.
Eten
Ik ben vooral gek op zalmsalade maar ook op gerookte zalm, gebakken tong en sushi. In de oorlog zat ik op acht onderduikadressen en heb ik heel eenzijdig gegeten. Je at daar spek met roggebrood en pap. Na de oorlog kwam ik in een traditioneel Joods gezin en kreeg ik heerlijke dingen zoals aardappel met maag en viskoekjes.
Hekel aan
Hysterie, alle vormen van overdrevenheid op alle gebied. Het gaat zoals het gaat, soms is het leuk soms is het niet leuk. Je moet er mee dealen.
Markt
Heerlijk met mijn vrouw naar de Albert Cuyp. Door mijn Ajax achtergrond ken ik een aantal marktkooplieden.
Mop
Bij Ajax wilden de jongens dat ik voor elke wedstrijd, ook de Europacup-wedstrijden, een mop vertelde. Deze mop heb ik ze ook verteld en konden ze wel waarderen: Komt een man bij de dokter en zegt: “Ik denk dat ik beginnende Alzheimer heb”. De dokter zegt: “Ik heb een bevriende neuroloog die kan eventueel hersenen transplanteren”. De man gaat naar hem toe en zegt “ik word dement, ik vergeet alles”. Zegt de neuroloog: “Ik kan het oplossen, ik kan namelijk hersenen transplanteren”. Zegt die man: “Is dat duur”? “Nou de hersenen van een gepensioneerde huisarts kosten € 800, van een accountant €1000 en van een voetballer €10.000”. “Hoe kan dat nou” zegt de man. Zegt die neuroloog, “Weet je wat het is, die hersenen van die voetballers zijn nog nieuw, ze gebruiken ze nooit…”.
Boek
Ik heb de laatste tijd zeker vijf of zes boeken over Auschwitz gelezen. Zoals Het schooltje van Auschwitz van Mario Escobar.
Grootste wens
Dat ik het nog een aantal jaren met mijn vrouw, kinderen en kleinkinderen leuk mag hebben. Ik zeg het omdat ik eigenlijk altijd bang ben dat hen iets overkomt. Bewondering voor Kinderen die hun bejaarde ouders verzorgen.
Corona
Ik ben er bang voor. Mijn zoon is tandarts en elke keer heb ik angst dat hij door een patiënt besmet raakt. Ik ben ook bang dat het nooit meer zo wordt als vroeger. Mijn dochter regelt de boodschappen.
JMW
Een geweldige organisatie. Als je als Jood, op welk terrein dan ook, problemen hebt bel je JMW. Ik heb vaak mensen geadviseerd daar naartoe te gaan. Ze hebben altijd een oplossing. Salo Muller schreef het boek Tot vanavond en lief zijn hoor!
