Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR)

Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR)

Na de Tweede Wereldoorlog werden ongeveer 425.000 personen verdacht van samenwerking met de Duitse bezetter (collaboratie), zoals NSB-lidmaatschap, verraad, of het in dienst gaan bij het Duitse leger. Zij werden strafrechtelijk onderzocht binnen de bijzondere rechtspleging. Niet iedereen werd veroordeeld. De dossiers van de onderzochte personen zitten in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging.

Onderzoek doen in het CABR in 2025

Vanaf 2 januari is de index met namen van overleden verdachten uit het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) beschikbaar. In dit oorlogsarchief zitten de dossiers van ongeveer 425.000 personen die verdacht werden van collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog. De namen zijn te vinden in de namenindex, die gepubliceerd zijn op de website van Oorlog voor de Rechter. De bijbehorende papieren dossiers kunnen mensen met een onderzoeksbelang op afspraak komen bekijken in de studiezaal van het Nationaal Archief. 

Oorlog voor de Rechter

Om het CABR voor iedereen toegankelijk te maken is een paar jaar geleden het project Oorlog voor de Rechter gestart. Dit project is een samenwerkingsverband tussen WO2Net, het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, het Huygens Instituut voor Nederlandse geschiedenis en cultuur en het Nationaal Archief. Het doel van dit project is om het hele CABR te digitaliseren, volledig doorzoekbaar te maken, van uitleg te voorzien en online te plaatsen. In dit kader is het Nationaal Archief in september 2023 gestart met het scannen van het CABR.

De eerste CABR-dossiers zouden vanaf januari 2025 online beschikbaar komen. Vanwege de officiële waarschuwing die de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) eind 2024 heeft uitgegeven, is echter besloten het online beschikbaar stellen van de CABR-dossiers voorlopig uit te stellen. Ook blijft het CABR tot 1 januari 2026 beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat u onder voorwaarden dossiers kunt reserveren uit het archief en dat u geen foto’s of scans van de dossiers mag maken.

Zoeken naar verdachten

Het is vanaf nu mogelijk om op de website van Oorlog voor de Rechter in de index op naam te zoeken naar verdachten van collaboratie. Het gaat dan alleen om verdachten die inmiddels zijn overleden. Namen van verdachten die mogelijk nog leven, zijn vanwege privacywetgeving niet te vinden. Op basis van deze naam kunt u een papieren dossier aanvragen.
Meer informatie over hoe u onderzoek kunt doen naar deze personen, staat op de pagina: Zoeken naar verdachten van collaboratie. Of gebruik de zoekhulp Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging.

Dossiers inzien op afspraak

Als u een persoon vindt in de namenindex op de website van Oorlog voor de Rechter, dan wordt u verwezen naar de inventarisnummers van de CABR-dossiers die over die persoon gaan. U kunt de dossiers reserveren via de website van het Nationaal Archief. Als u een dossier reserveert, maakt u tegelijkertijd een afspraak om het papieren dossier te komen inzien in de studiezaal van het Nationaal Archief in Den Haag. Zonder afspraak is inzage niet mogelijk. Er is een handreiking gemaakt door KNHG om u te helpen bij het bekijken van de dossiers.

Let op! Vanwege de grote drukte is het momenteel niet mogelijk archiefstukken uit het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging te reserveren. Lees meer over de aangepaste dienstverlening.

Links naar pagina’s met meer informatie of contact:

Contactgegevens

Met een hulpverlener van JMW in gesprek? Neem contact op met ons!
088-1652200
Bekijk alle locaties

Voor meer informatie over wat wij doen met uw persoonsgegevens, klik hier!

Blijf op de hoogte

Ontvang de tweewekelijkse nieuwsbrief van JMW in je mailbox
Ja, ik wil mij aanmelden