Een zoet en woke nieuwjaar?
Minister Yeşilgöz van Binnenlandse Zaken (VVD) heeft in haar HJ Schoo-lezing het fenomeen woke bestempeld als een bedreiging voor de rechtstaat. Opvallend, want ook al worden sommige 'woke' mensen er soms van beschuldigd door te schieten, is het in beginsel alleen maar een manier van je bewust zijn van de misstanden in de wereld. Toeval wil dat Asjer Waterman in het nieuwe, Rosj Hasjana, nummer van de Benjamin, het woord al bij de (rams)horens heeft gegrepen:
TEKST ASJER WATERMAN
Bent u een beetje woke? Woke (uitspraak: [wəʊk]?; Afro- Amerikaans-Engelse variant van woken; wakker geworden) is een term die verwijst naar het bewustzijn van racismeproblematiek en sociaal onrecht jegens minderheden in de samenleving, aldus Wikipedia.
Woke als term is al ruim tien jaar een populair begrip, veelal bij links-progressieve bewegingen en activisten. U bent het vast wel eens tegengekomen in de kranten, op TV of op sociale media, in positieve of negatieve context. Boomers (weer zo’n woord) worden er vaak van beschuldigd absoluut niet woke te zijn. Maar het zijn zeker niet alleen de
boomers waar de pijlen op worden gericht.
Veel te veel mensen in de maatschappij beseffen niet dat we de wereld aan het vernietigen zijn, dat we in onze samenleving te maken hebben met institutioneel racisme en dat de emancipatie van vrouwen nog altijd niet gerealiseerd is, om maar eens wat te noemen.
Voor iedereen die zich nog volledig onbewust was van deze problemen in de wereld is er goed nieuws. Immers, wie slaapt kan altijd weer wakker worden. Het is altijd mogelijk om meer te leren over onrecht en onderdrukking in de samenleving. Ook daar is een hippe Engelse term voor: educate yourself.
Binnen de woke-beweging is het van groot belang om goed op de hoogte te zijn van wat er
speelt, en om jezelf continu te blijven onderwijzen, te blijven leren van anderen om je heen om vervolgens beter te kunnen doen. En hoeveel kritiek er soms ook is uit sommige hoeken van de samenleving op de woke-beweging – op het in hun ogen soms verregaande activisme en de cancel-culture die vaak met de beweging geassocieerd wordt – leren over onrecht in de samenleving met als doel dat onrecht beter te kunnen bestrijden, daar kan toch geen goed mens bezwaar tegen hebben?
Sjana woka
En had u dat wel, laat ik u dan vertellen dat de Joodse traditie ons met Rosj Hasjana (Joods Nieuwjaar) in feite oproept om hetzelfde te doen. Jazeker, om ook woke te worden. De maand Eloel die aan Rosj Hasjana voorafgaat en de tien dagen tussen Rosj Hasjana en Jom Kipoer (de Grote Verzoendag) staan in het teken van inkeer. En tijdens die dagen staat het geluid van de sjofar centraal, de ramshoorn waar tijdens deze dagen op geblazen wordt.
“Een klap in het gezicht van de tonen van de sjofar.”
Een sjofar is nou niet echt een instrument waar je de zevende symfonie van Mozart op kan spelen, of een leuk hitje van Miles Davis, en is daar ook helemaal niet voor bedoeld. De sjofartonen zijn bedoeld om ons wakker te schudden. Om ons te doen beseffen dat het tijd is om de ogen te openen voor dingen die we tot nu toe niet konden, of wilden zien.
Sjofartonen als wake-up call En, want dat is de volgende stap, om het vervolgens in het komende jaar beter te doen. We doen tesjoewa, zoals dat in de Joodse traditie heet, komen tot inkeer. We beginnen met het besef van wat we fout hebben gedaan, tonen daar spijt van, en beloven het in de toekomst anders te zullen doen. We worden wakker, onderwijzen onszelf, en gaan over tot actie om het beter te doen. Dat is waar het tijdens de Joodse Hoge Feestdagen over gaat. We krijgen als het ware een klap in het gezicht van de tonen van de sjofar om ons wakker te schudden om volgend jaar niet dezelfde fouten te maken. En dat vind ik een mooie traditie. Maar of je het nou doet omdat je woke bent, of vanuit een besef van de traditioneel-Joodse betekenis van de Hoge Feestdagen maakt eigenlijk weinig uit.
Want of het nu gaat om het klimaat, racisme, sociale ongelijkheid of maatschappelijke polarisatie, het is absoluut tijd voor een wake-up-call. Tijd om het komend jaar beter te gaan doen, om al deze problemen het hoofd te gaan bieden. Of een bescheiden deel ervan, om mee te beginnen. Dat we dat in het nieuwe Joodse jaar 5783 toch eens zouden mogen bereiken. Sjana tova oemetoeka. •
